JACQUELINE OVERBERG

Je object Z.T. (Some things cannot be fixed) heeft iets organisch, viltigs en boomstamachtig, maar lijkt merkwaardig genoeg versmolten met een element uit de wapentechnologie. Hoe kom je daartoe?

Ik ben begonnen met het oprapen en verzamelen van takjes waar je een pistool of geweer in zou kunnen zien. Kinderen doen dat en de vanzelfsprekendheid waarmee kinderen hun fantasie loslaten op iets wat ze vinden, sprak me aan. Aan de takjes die ik zelf vond en verzamelde, voegde ik beugels, trekkers en munitiemagazijnen toe van boetseerwas. Door een kleine toevoeging veranderde een takje in een wapen. Later ben ik mijn eigen materiaal gaan maken. Ik maakte van oude kranten papier-maché. Door de drukinkt kreeg de papierpulp een grijze kleur en van die grijze papierpulp maakte ik uitvergrotingen van trekker en trekkerbeugels van wapens. Bevestigd tegen de muur van een tentoonstellingsruimte wekten mijn sculpturen de indruk dat de rest van het wapen in de muur was verzonken. De tentoonstellingsruimte werd daarmee onderdeel van het werk en maakte de confrontatie met de toeschouwer fysieker. Dat de kleur grijs afkomstig was van de drukinkt van kranten waarin geweld zo’n prominente rol speelt, was voor mij niet zonder betekenis. Grijs is de kleur van het neutrale en nietszeggende. Grijs doet zogenaamd geen uitspaak en dat is in tegenspraak met de aard van het werk. Dat papier-maché of papierpulp een zachte uitstraling heeft, is voor mij trouwens ook van belang. Die zachte materiaaluitdrukking ‘ontwapent’ de brutaliteit van de aan wapens ontleende vormen en maakt het beeld complexer. Waar het me bij het maken en presenteren van Z.t. en andere beelden om gaat, is het gebruiken van materialen, vormen en procedés op een manier die een veelzeggend en gelaagd werk oplevert. Dat is geen rechtlijnig proces. Sculptuur heeft tijd nodig. Je moet ontdekken waar kwaliteit in schuilt en hoe, door welke ingreep, een vorm of materiaal verandert en zeggingskracht krijgt.

De vergulde trekker heeft iets aantrekkelijks en verleidelijks. Nodig je de beschouwer niet uit om althans in gedachte de trekker over te halen?

Het beeld wil in de eerste plaats de dubbelzinnigheid van het moment voelbaar maken.

De Britse schrijver Anthony Burgess laat in zijn boek Earthly Powers de hoofdpersoon mijmeren over de motieven van de jongemannen die hem op een dag op straat in elkaar slaan. Daar hadden ze wellicht helemaal geen goede reden voor, peinst de hoofdpersoon, maar misschien is dat ook helemaal niet nodig.‘Violence needs no pretext, it’s good in itself like the taste of an Apple.’ Kun je daar mee instemmen?

Nee. Ik wil het lijden niet buiten beschouwing laten. Z.t.(Some things cannot be fixed) doet in mijn ogen op een subtiele manier een uitspraak. Het is door de ambivalentie van schoonheid en destructie dat ik me met anderen verbonden kan voelen

Meer over Jacqueline Overberg